MAKİNA DAİRELİ
Bu tip asansörler ülkemizde ve dünyada en çok tercih edilen sistemlerdir. Makine Daireli Asansörler, asansör tahrik makinesinin asansör kuyusunun üzerinde projesine uygun olarak teşkil edilmiş bir oda içerisine konumlandırıldığı asansör tipidir. Bu şekilde inşa edilen asansörler, insan asansörleri, yük asansörleri, araç asansörleri, sedye asansörleri, servis asansörleri gibi taşıma amaçlarına göre sınıflandırılabilir.
Bu asansör tipleri kendi içlerinde kullanılaak makine tipine göre “dişlili (GEARED)” veya “dişlisiz (GEARLESS)” olmak üzere iki gruba ayrılır.
Dişlili asansörler, 75 metrenin altında seyir mesafesine sahip yapılarda ve max. 2.0 m/sn altında hızların yeterli görüldüğü durumlarda tercih edilir.
Dişlisiz asansörler ise, gökdelenler, baraj gövdeleri ve gözlem kuleleri gibi daha uzun seyir mesafeleri varsa ve asansörlerde daha yüksek hızlar gerekiyorsa kullanılır.
Asansör makine dairesi: Asansör kuyusunun bir parçası olarak genellikle kuyu üstünde bulunan, asansör makinesi ve asansör teçhizatının içinde bulunduğu makine dairesinin de incelenmesi gerekir.
Makine dairesi, asansör hızı ve beyan yükü olarak adlandırılan asansör yüküne göre belirlenmesi gereken bir alandır.
Bu alanın dış etkenlerden korunmuş rutubetsiz, yeteri aydınlıkta (en az 200 lüx ve stroboskopik yanılgıdan etkilenmeyecek şekilde aydınlatılmış), iyi havalandırılan, ortam sıcaklığı +5~+40 derece arasında korunabilen, ses ve titreşimleri önleyecek şekilde düzenlenmiş olması gerekir.
Özellikle çalışma alanları üstünde en az 2 mt serbest yükseklik olmalı ve Kumanda panoları ve tablolarının önünde serbest çalışmayı sağlayacak yatay bir alan bulunmalıdır.
Gerekli olan yerlerde hareketli parçaların bakım ve kontrolü için bakımın yapılacağı tarafta ve varsa elle kata getirme tertibatı için en az 0,5 m x 0,6 m’lik bir serbest yatay alan bulunmalıdır.
Geçiş yolları üstündeki serbest yükseklik en az 1,8 mt olmalıdır.
Serbest alanlara geçiş yolları en az 0,5m genişliğinde olmalıdır.
Hareketli parçaların bulunmadığı yerlerde bu genişlik 0,4 m’ye kadar azaltılabilir.
Tahrik makinesinin dönen parçalarının üstünde en az 0,3 m yüksekliğinde bir serbest düşey mesafe bulunmalıdır. Makine dairesindeki farklı seviyedeki döşemeler arasında 0,5 m’den fazla bir yükseklik farkı varsa, korkulukları olan merdiven veya basamaklar bulunmalıdır.
İhtiyaca göre ağır asansör parçalarını kaldırmak için makine dairesi tavanına veya taşıyıcı putrellere bir veya birden fazla uygun şekilde yerleştirilmiş; üzerlerine taşıma kapasiteleri yazılmış taşıyıcı veya kanca monte edilmelidir.
MAKİNA DAİRESİZ
Makine daireleri binaların üzerinde belirgin bir yapıya sahiptir ve bina üzerinde belli bir yer kaplamaktadır.
Makine dairesinin kapladığı alan çoğu zaman bina estetiğine uymaz.
Bu yüzden dişlisiz makineler üretime girmiştir.
Dişlisiz makine sayesinde, makine dairesi ortadan kalkmakta ve asansör kuyusu içerisinde, montajın gerçekleştirilmesi sağlanmaktadır.
Montajı yapılan dişlisiz makine bir disk şeklinde olup, asansör makinesinin ağırlığının yarısı kadar ağırlıktadır.
Dişlisiz makine diğer asansör makinelerine oranla çok daha verimlidir. Ayrıca enerji tüketiminde geleneksel asansör motorlarına göre %40 daha az enerji tüketmektedir.
Bu tip asansörler özellikle yolcu terminalleri, çok katlı mağazalar, alışveriş merkezleri ile eğitim kültür ve sağlık kuruluşları için uygun bir çözüm oluşturmaktadır.
Makine dairesiz asansörler bina maliyeti açısından makine dairesi yapılmadığı için avanataj gibi gözükse de yapım maliyeti açısından Makine daireli asansörlere göre daha yüzksektir. Çünkü bu sistemde daha yüksek maliyetli dişlisiz makine ile beraber, sistemi 1:2 palanga olacak şekilde dizayn ederek 3 adet saptırma kasnağı ve neredeyse 2 kat metrajda özel sertifikalı halatlar kullanılmaktadır.
